Beschrijving van bruggenhoofd Gent.

Gedetailleerde beschrijving van de bunkers en hun bewapening.

Een overzicht van enkele steeds terugkomende zaken. Hieronder meer detail over de sterfputjes in de toegangssassen.

Enkele terugkomende specifieke details van de bunkertjes.

De sterfputjes

Omdat het niveau van de vloer in de bunker door de band zelden hoger lag dan het niveau van het maaiveld buiten de bunker, waren deze bunkers gevoelig voor wateroverlast. Dit kon ook onstaan door hogere waterspiegels tegen de betonnen wanden van de bunker (ondanks de dikke betonnen wanden). Voor alle duidelijkheid, dik beton maakt niet dat een wand waterdicht is..

Om eventueel in de bunker opstapelend water op te vangen en af te voeren, voorzag men sterfputten. Hiervan bevond er zich door de band in de nabijheid van het toegangssas van alvast de mitrailleurbunkers, zeker eentje. Er zijn bunkers waar deze intern in het toeganssas te vinden zijn, bij anderen bevinden ze zich net buiten het toegangspoortje. Er zijn er ook binnen het bouwproject D waar deze sterfputen gewoon ontbreken ondanks dat ze op de plannen wel degelijk getekend zijn.

De werking van zo een sterfput was uiterst eenvoudig. Deze bestond gewoon uit een leeg reservoir, bij de bunkers van TPG een gresbuis diameter 30 cm van 1 meter lang, die op de kop naar beneden in de grond wordt gestoken. Onderaan komt deze op die manier uit in de onderliggende grondlagen. Deze werd allicht op die manier ingewerkt met onderaan een laagje zand of grind. De inhoud van de buis was op die manier een bodemloos beperkt reservoir voor het opvangen van water en kon zodra die ondergrond het toeliet op die manier het water traag opnieuw afvoeren en laten verdwijnen in de ondergrond.

Merkwaardig genoeg is dit een systeem dat heden nog altijd bij 95% van deze bunkers werkt mits de putten na al die jaren heden eens te ruimen en te kuisen. Let ook op, want als het grondwater heel hoog komt te staan, kan zo een sterfput ook omgekeerd de aanvoer van water in uw structuur veroorzaken. Het is en werkt op basis van communicerende vaten.

Er zijn 2 vrij courante types van gekend aan TPG. Een 3e type is zeldzaam en allicht nergens nog bestaande.

De Vierkante sterfputjes

Deze vindt men enkel terug bij bouwproject A, het eerste bouwproject aan Bruggenhoofd Gent. Dit zijn de bunkers gebouwd op grondgebied Kwatrecht en Melle.

Volgens plan is de sterfput in dit geval opgebouwd uit een betonnen buis met wanden 10 cm in beton. Bovenaan wordt deze dan afgesloten met een vierkante rooster met 6 dwarse driehoekige metalen dwarsstaven. Grootste probleem bij beide types van deze sterfputten is dat deze roostertjes vast zitten in het beton en niet geopend kunnen worden. Ruimen is dan ook in feite niet mogelijk zonder zeker deze vierkante rooster die je hier ziet, kapot te maken.

Ook zit er onder het rooster zoals u hierboven ziet, geen betonnen buis maar wel degelijk een gresbuis zoals bij alle andere sterfputten.

Hierboven kijkt u op de vrijgegraven maar beschadigde sterfput van bunker D23 te Kwatrecht. Rechts ziet u de volledig lege buis. Hier ligt het deksel los omdat het beton in het toegangssas volledig gebroken ligt. Anders zit dit deksel mee in dat beton verwerkt en kan je dit dus niet los wegnemen, hier nu wel.

De Ronde sterfputjes

Dat zijn in feite deze die u bij alle andere bunkertjes terug vindt.

Dit type isin feite volledig identiek behalve dat men specifieke metalen deksels had die pasten op de bovenrand van de aanwezige gresbuis. In dit geval moeten ze wel degelijk losmaakbare roosterdeksels gehad hebben. Het feit dat ze los aanwezig waren, heeft ook gemaakt dat ze bij ontmantelen omwille van het ijzer ook overal zijn meegenomen.

Hierboven kijken we 2x op het volledig door de eigenaar vrijgezette bunkertje B30 te Bottelare. Ook de sterfput kwam hierbij volledig vrij te liggen. Helaas, zoals op het moment bij alle teruggevonden exemplaren waar ik weet van heb, geen metalen deksel van de put meer te bespeuren.

Let op, als deze put aanwezig is en gewoon open ligt en niet vol rommel steekt, kan dit gevaarlijk zijn bij betreden. Opletten dus.

Losse uitgemetste sterfput, niet nabij opvanggat.

Bij de originele algemene schetsen vindt men ook bovenstaande schets terug van een grotere sterfput.

Dit exemplaar blijkt volledig uitgewerkt in baksteen met bovenaan een vol metalen deksel. Waar anders de gresbuis zit van de sterfput, zit in dit geval het begin van een afvoersysteem in de richting van de apart voorziene put.

Voorlopig is de enige bunker waarbij ik dit scenario al heb opgemerkt, de bunker Mu12 op Muntekouter.

Gezien de hier getekende put te zoeken zal zijn in heden terrein continu gebruikt als kouter, kan ik mij niet voorstellen dat de put daar nog in de ondergrond nog zal bestaan.

Ook heb ik bij dit ontwerp echt mijn twijfels of je niet eindigt met een volle put water waarna het water opnieuw zal beginnen opstapelen in de bunker. De voorziene put heeft namelijk geen open bodem in dit geval en is dus letterlijk een waterput.

Originele plannen: Koninklijk Legerarchief - De Moskou-archieven